Mooie, rijke liedjes vaak erg moeilijk? Zeker niet, het tegenovergestelde is juist waar!

De kracht van een goed (zingbaar) liedje
De liedjes van onze musicals hebben mooie, rijke melodielijnen en zitten over het algemeen ritmisch swingend in elkaar. En juist o.a. daardoor zijn ze makkelijk zingbaar. De moeilijkheid van liedjes in het algemeen zit ‘m niet in of ze ritmisch of melodieus pittig in elkaar zitten, maar of het klopt.
In mijn loopbaan als muziekdocente ben ik er steeds meer achter gekomen dat de moeilijkste liedjes, de liedjes zijn die gewoon niet logisch klinken, bijvoorbeeld: teveel lettergrepen in een muzikale zin, accenten op delen van woorden of zinnen die niet kloppen en daardoor niet lekker lopen.

Het bewijs veelvuldig geleverd
Een mooi voorbeeld van hoe het werkt in een doorsnee klas is het aanleerproces van het lied ‘Als je op de bühne staat’, een aantal jaren geleden op de Don Boscoschool in Haarlem waar alle liedjes en musicals van ons worden getest. Van te voren was ik erg benieuwd, omdat dit toch wel een heus ‘ muziekstuk’ is dat grenst aan wat je hoort in de grote professionele musicals. Melodielijnen met soms grote sprongen, vaak veel woorden op korte noten, snelle wisselzang tussen solisten en ook nog meerstemmig.
Mijn mond viel letterlijk open toen ik merkte dat de kinderen, zowel solisten als koor, het lied binnen no-time onder de knie hadden. Ook de kinderen waarvan ik wist dat ze niet zoveel met zang hebben. ‘Mooi lied, juf!’ klonk het her en der door de klas bij het instuderen. Ook de wisselzang deden ze uitstekend! Gewoon omdat ze gegrepen werden door het lied en vooral ook de sfeer van het lied. Er ontstond iets tussen de kinderen en het gevoel van ‘met elkaar’ werd aangewakkerd, juist door de wisselzang en de meerstemmigheid.
Een ander voorbeeld van wat kinderen kunnen als ze maar gegrepen worden, zijn de liedjes uit de top 40. De meest moeilijke ritmische en melodische passages worden, gewoon d.m.v. veel luisteren en nadoen, meegezongen. De grootste drijfveer: motivatie! Ze vinden het liedje cool of te gek en daardoor slaan ze het snel op en kunnen ze het al vrij snel reproduceren.
Ik merk keer op keer weer in mijn brugklassen dat de moeilijkste stukjes vaak het beste gaan, omdat ze het een uitdaging vinden om dat te kunnen en deze stukjes ook het meest blijven hangen.

Meerstemmigheid is een keuze en hoeft helemaal niet
De meerstemmigheid in onze liedjes hoef je niet per se te doen. Eénstemmig zijn ze ook mooi. Het is alleen een extra toevoeging voor klassen die het wel graag willen. Alle stemmen worden los aangeleverd, dus je kunt kiezen voor unisono (éénstemmig), tweestemmig of soms driestemmig. Je kunt ook de stemmen nemen die goed lukken en dan bijvoorbeeld de middenstem weglaten.

Hoe doe je dat, meerstemmig zingen?
Als je een klas hebt met een aantal sterke stemmen erin, kun je ervoor kiezen om de meerstemmigheid wel aan te bieden. De stevige stemmen verdeel je over de stemgroepen (bij driestemmigheid: de laagste, de middelste en hoogste melodie/stem). Omdat je in elke groep minstens één standvastige stem hebt die de melodie goed kan vasthouden, wordt de kar door diegene getrokken en gaat de rest van de groep mee. Hoe meer sterke stemmen, hoe beter natuurlijk. Zet bij het instuderen de groepen eerst flink uit elkaar, zodat ze hun eigen stem goed kunnen horen. Als je merkt dat een groep moeite heeft zijn stem vast te houden, kun je de andere groepen even wat zachter laten zingen. Je hoort gauw genoeg of meerstemmig zingen iets is voor jouw klas.
Soms laat ik een hogere stem of een tegenmelodie ook door twee kinderen zingen. Dan hebben ze steun aan elkaar en omdat het hoger is dan de rest, komen ze met z’n tweeën toch boven de groep uit. Dat geeft vaak een heel mooi effect. Als je hulp wilt bij het instuderen van meerstemmigheid, kun je ook contact met mij opnemen: adinda@muzikantine.nl.

Heel veel plezier!

Adinda Vis (componist Muzikantine)